Chi tiết - UBND TP Đông Hà

Vào cuối năm 1946, khi cuộc kháng chiến toàn quốc bùng nổ, hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh, nhân dân Cam Lộ, Đông Hà đã đứng lên đánh thực dân Pháp bằng nhiều hình thức. Tại đoạn đường này quân và dân ta đã tiến hành phá đường, đắp ụ, làm chướng ngại vật, ngăn chặn bước tiến của quân Pháp khi chúng quay lại chiếm đóng Quảng Trị.

Từ năm 1948 - 1953, tại Km số 4, lợi dụng địa hình vùng gò đồi, du kích Cam - Hà thường tổ chức gài mìn, phục kích tiêu diệt nhiều sinh lực và phương tiện chiến tranh của quân Pháp. Tháng 6/1948, Nguyễn Nhẫm, phụ trách tổ du kích xã Cam Hà đã đặt mìn ở khe Cửa Hõm (Km 4 - đường 9) phá tan một xe ô tô, giết chết tại chỗ 3 tên sĩ quan Pháp.

          Tháng 3/1949, quân và dân Đông Hà phối hợp với quân và dân trong tỉnh mở Mặt trận đường 9. Bộ chỉ huy phân khu Bình Trị Thiên mở trận tập kích vào thị trấn Đông Hà nhằm tiêu diệt sinh lực địch, mở con đường nối đồng bằng với chiến khu. Ngày 19/3/1949, sau khi bộ đội Phân khu tấn công làm chủ thị trấn 3 giờ đồng hồ rồi rút lui theo đường 9 thì quân Pháp đã bắn đại bác 75ly để chặn đường rút lui của quân ta và điều 17 xe từ thành phố Quảng Trị bổ sung cho Đông Hà nhưng bị quân ta phục kích chặn đánh dọc đường, làm chậm kế hoạch tiếp viện của chúng.

          Những thắng lợi của phong trào chiến tranh du kích ở Cam Lộ, Đông Hà trên trục đường 9 đã góp phần tiêu hao sinh lực địch, ổn định hậu phương và cùng với nhân dân cả tỉnh góp phần đưa cuộc kháng chiến nhanh chóng đi đến kết thúc thắng lợi.

Tháng 10/2000, tại cột mốc Km4, Đảng bộ và nhân dân thành phố Đông Hà đã cho dựng một tấm bia di tích nằm sát trục đường quốc lộ 9 để ghi dấu những sự kiện lịch sử về di tích này.