Chi tiet - UBND TP Đông Hà

Tháng 10/1926, sự ra đời của tổ chức “Việt Nam Thanh niên Cách mạng đồng chí hội” ở Quảng Trị có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong việc tuyên truyền đường lối của Chủ nghĩa Mác - Lê nin tại các địa phương, nhất là trên địa bàn thành phố Đông Hà. Thông qua các hạt nhân của tổ chức này, phong trào cách mạng thực sự đã lan rộng đến với các tầng lớp nhân dân.

          Cuối năm 1928, tại Chợ Hôm, tổ chức “Tân Lập thương cuộc” đã được thành lập bao gồm các hạt nhân của hội là: Nguyễn Chuẩn, Nguyễn Phùng, Nguyễn Kháng, Nguyễn Tân, Nguyễn Hanh, Nguyễn Tố, Nguyễn Dơi, Nguyễn Hiệu, Nguyễn Ngôn, Nguyễn Khảm... Hội “Tân Lập thương cuộc” có nhiệm vụ làm cơ sở kinh doanh để xây dựng và phát triển tài chính, làm liên lạc để phát triển hội viên, tuyên truyền chủ nghĩa Mác - Lê nin.

          “Tân Lập thương cuộc” nhận hàng từ “Hưng nghiệp hội xã” (là tổ chức kinh tế nhằm chấn hưng hàng nội hóa) ở thành phố Quảng Trị và một số nơi khác nhưng hoạt động độc lập, có con dấu và thủ qũy riêng. Các hội viên thanh niên ở làng Lập Thạch làm nòng cốt đóng cổ phần để buôn bán hàng hóa. “Tân Lập thương cuộc” hoạt động hơn một năm thì bị Pháp khủng bố phải giải thể. Tuy ra đời và hoạt động không lâu nhưng hội đã có tác động tích cực trong đời sống chính trị, kinh tế, xã hội ở địa phương; dấy lên một phong trào yêu nước chống Pháp, làm tiền đề cho sự ra đời của các tổ chức Cộng sản.

          Từ sau giải phóng, Chợ Hôm không còn hoạt động nữa. Địa điểm Chợ Hôm trước đây nay là một bãi đất hoang nằm bên bờ sông Thạch Hãn. Chợ Hôm hiện nay đã được chuyển về phía Đông làng Lập Thạch.

          Địa điểm Chợ Hôm và Nhà thờ họ Nguyễn Khắc nằm gần nhau, trên cùng một khu vực nên từ tháng 5/2004, bằng nguồn kinh phí của thành phố, Phòng VHTT cùng với chính quyền địa phương đã tổ chức dựng một bia biển chung để ghi dấu những sự kiện lịch sử liên quan về hai di tích này.