Chi tiet - UBND TP Đông Hà

Nhà thờ họ Nguyễn Khắc nằm ở trung tâm thôn Lập Thạch, phường Đông Lễ, thành phố Đông Hà; cách quốc lộ 1A chừng 500m về phía Đông nam. Đây là một ngôi từ đường được xây dựng vào những năm đầu của thế kỷ XX, mang nét kiến trúc cổ, là nơi thờ ngài thỉ tổ  của họ Nguyễn Khắc cùng những người có công trong dòng tộc.

          Đầu năm 1930, nhà thờ họ Nguyễn Khắc là nơi Xứ  ủy Trung kỳ đặt địa điểm liên lạc để chỉ đạo việc thành lập Đảng bộ Đảng Cộng sản Việt Nam tỉnh Quảng Trị và phụ trách xây dựng cơ sở cách mạng trên toàn địa bàn.

Ngày 3/2/1930, Hội nghị hợp nhất các tổ chức Cộng sản để thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam được triệu tập, đánh dấu một bước ngoặt trong lịch sử cách mạng Việt Nam. Tổ chức Đông Dương cộng sản Liên Đoàn ở Trung Kỳ được sát nhập vào Đảng Cộng sản Việt Nam. Sự kiện này đã lan nhanh đến các địa phương khắp cả nước. Vào những năm 1930 - 1931, tại Đông Hà, hai phường Đông Lễ và Đông Lương là nơi có các Chi bộ Đảng hoạt động tích cực và phong trào đấu tranh cách mạng của quần chúng khá phát triển. Trong thời gian này, Xứ ủy Trung kỳ phân công Nguyễn Nhuệ vào chỉ đạo phong trào cách mạng ở Quảng Trị, ông đã có mặt thường xuyên tại hai thôn Lập Thạch và Lạng Phước để hướng dẫn các cuộc đấu tranh.

          Với sự giúp đỡ của Nguyễn Hanh và Chi bộ Lập Thạch, chính tại nhà thờ họ Nguyễn Khắc, đồng chí Nguyễn Nhuệ - ủy viên Xứ ủy Trung kỳ đã thường xuyên gặp gỡ các đồng chí trong Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh Quảng Trị như: Trần Hữu Dực, Trần Ngọc Hoành, Nguyễn Thuấn, Lê Hoạch, Đoàn Thị để trao đổi công tác và bám sát địa bàn hoạt động; đồng thời tìm những vị trí an toàn trên địa bàn để Tỉnh ủy tổ chức các cuộc Hội nghị trong những năm 1930 - 1931.

          Trải qua chiến tranh nhà thờ họ Nguyễn Khắc đã bị đổ nát. Đến nay, trên nền đất cũ chỉ còn lại một bãi hoang. Ngôi từ đường họ Nguyễn Khắc hiện đã được chuyển đến xây dựng ở vị trí mới.

          Địa điểm Chợ Hôm và Nhà thờ họ Nguyễn Khắc nằm gần nhau, trên cùng một khu vực, nên từ tháng 5/2004, bằng nguồn kinh phí của thành phố, Phòng VHTT cùng với chính quyền địa phương đã tổ chức dựng một bia biển chung để ghi dấu những sự kiện lịch sử liên quan về hai di tích này.